تحلیل برگشتی رفتار سد خاکی تبارک‌آباد ایران با استفاده از نتایج رفتارسنجی و مدل‌سازی عددی

یکی از مهم­ترین مراحل بعد از مطالعات ژئوتکنیک، طراحی و احداث سد، بررسی رفتار سد در دوران بهره­برداری می­باشد که در این راستا رفتار سد در مراحل مختلف ساخت، آبگیری و دوران بهره­برداری توسط ابزارهای دقیق نصب شده، قابل ارزیابی می­باشد. سد خاکی تبارک­آباد با ارتفاع حداکثر 50 متر از کف و 74 متر از بستر سنگی دارای هسته­ای رسی بوده و در 25 کیلومتری شمال شرقی شهر قوچان از استان خراسان رضوی بر روی رودخانه تبارک­آباد واقع شده است. از اهداف اصلی ساخت این سد تأمین و تنظیم آب مورد نیاز اراضی کشاورزی پایین دست و نیز قسمتی از نیاز آب شرب دراز مدت شهر قوچان است. در این تحقیق تحلیل برگشتی رفتار سد خاکی تبارک­آباد با استفاده از نتایج رفتارسنجی و مدل­سازی عددی با استفاده از نرم­افزار المان محدود GeoStudio انجام گرفته است که نتایج رفتارسنجی از اطلاعات ثبت شده توسط ابزارهای دقیق نشست­سنج، انحراف­سنج، نیروسنج و پیزومتر به دست آمده است. لازم به ذکر است مدل­سازی عددی سد با در نظر گرفتن شرایط واقعی خاکریزی سد و به منظور تحلیل تغییرات نشست تحکیمی و اندازه­گیری فشار آب منفذی صورت گرفته است. نتایج نشان می­دهد در راستای این تحقیق مدل رفتاری الاستو پلاستیک، مدلی مناسب به منظور ارزیابی رفتار سد تبارک­آباد می­باشد. همچنین نتایج مدل­سازی­های عددی تطبیق و هم­خوانی مناسبی را با مقادیر اندازه­گیری شده در همه ابزارهای اندازه­گیری تنش و فشار آب منفذی نشان می­دهد و اختلافات قابل قبول آن­ها ناشی از اعمال فرضیات ساده شونده­ای نظیر فرض کرنش صفحه­ای و یا همسان­گرد بودن پروفیل خاک می­باشد. به علاوه مقادیر فشار آب منفذی در زمان انتهای ساخت و اولین آبگیری بیش از مقادیر مشاهده شده در سدهای دیگر می­باشد که علت وقوع این پدیده سرعت نسبتاً زیاد اجرای خاکریز بدنه سد و نفوذپذیری اندک مصالح هسته می­باشد.